فضای سبز

فضای سبز شهری و گلهای زینتی

فضای سبز

فضای سبز شهری و گلهای زینتی

باغبام در طراحی ساختمان های مدرن ،مهندس محمد نادری مقدم


باغبام در طراحی ساختمان های مدرن

مهندس محسن عبیدی- مهندس محمد نادری مقدم

بسمه تعالی



مقدمه

در دنیای امروز چشم انداز انسان از فضای شهری اطرافش تنها از محیط مصنوع تشکیل شده است و روز به روز سطح این محیطهای مصنوع نسبت به فضاهای طبیعی شهر در حال گسترش است.در ایران نیز پیرو همین روند، کالبد زندگی سنتی ما به زندگی آپارتمانی بدون هیچ گونه فضای طبیعی تغییر شکل داده اند، و این در حالی است که هنوز هم نیاز انسان به طبیعت در نهاد او زنده است.

مسکن یکی از مهمترین ساخته های بشر و برطرف کننده نیاز او به پناهگاه می باشد.اگر بتوان در شهرها علاوه بر رفع این نیاز ،به نیازهای دیگر او که نور خورشید – هوای پاکیزه و سلامت جسم و روان هستند ،توجه داشت،می توان بسیاری از مشکلات ناشی از زندگی شهری و دور بودن از طبیعت را از زندگی شهری زدود. گیاهان نقشی اساسی در تصفیه هوا و حفظ منابع و جلوگیری از سیلاب دارند .علاوه بر این آنها نقش انکار ناپذیری در آرامش بخشی به انسان و ارضای حس زیبایی شناسانه ایفا می کنند .آوردن گیاهان به بام یعنی ایجاد محیطی سبز، زیبا و نیمه عمومی (مشاع) برای  ساکنین آن ساختمان .به این ترتیب کیفیت زندگی (یعنی احساس رضایت از محیط) بالا می رود.  

تکنولوژی، راحتی و آسایش را با زندگی ماشینی به همراه آورده است . سوال اینجاست که چگونه میتوان نیازهای اصلی انسان، مثل پیوند با طبیعت را با استفاده از تکنولوژی برآورده کرد؟بامهای سبز یا (بامهای زندگی) راهی است که تکنولوژی به ما پیشنهاد می کند .

بام سبز می تواند فضای سبز از دست رفته شهری را زنده سازد و موجب پایداری محیط و افزایش کیفیتهای محیطیگردد. در این مقاله، ضمن نگاهی بر ویژگیهای بام سبز، برای رفع کمبود فضای سبز شهرها به بیان مزیت های آن در راستای مبحث پایداری محیط و نگهداشت انرژی پرداخته میشود.

تعریف بام سبز:

یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. همچنین به بیانی دیگر میتوان گفت بام سبز سقفی است، مسطح یا شیبدار، که قسمت هایی از آن یا کاملا پوشیده شده از گیاه است و بر روی یک پوسته ضدآب قرار میگیرد. بام های سبز می تواند گسترده و پهن تا ضخامت 200 میلی متر ویا با گیاهان کامل تری به اندازه درخت باشد .

 

تاریخچه بام سبز از گذشته تا حال

استفاده از گیاهان بر روی دیوار و سقف ساختمان ها، بخصوص سقف ها در معماری ساختمان های قدیمی در کشورهایی چون ایسلند، اسکاندیناوی، سوئیس، آلمان و تانزانیا یک کار معمول بوده است . بر اساس تاریخ، مردم این کشورها از گیاهان به شکل مو یا درخت تاک بر ر وی دیوارها، سایه درختان کنار ساختمان و چمن روی بام استفاده می کردند، که سابقا به عنوان بام سبزشناخته و برای محافظت برابر باد و عایق حرارتی در زمستان، سایه و سرمایش در تابستان گرم و برای افزایش ارزش زیبایی ساختمان استفاده می شده است . امروزه با پیشرفت صنعت بام سبز، در بیشتر مناطق دنیا شایع شده است . در اروپا، بخصوص آلمان، در 30 سال گذشته یک سری تحقیقات آکادمیک گسترده بر روی بام های سبز انجام شده است.

در حال حاضر بام های سبز یک جزء پذیرفته شده در ساختمان های مدرن در اروپا هستند جایی که بعضی شهر ها یا حتی دولت استفاده از آنها را واجب کرده است . در شهر لینز اتریش، بام سبز برای ساختمان های مسکونی و تجاری با سطح بام بزرگ تر از 100 متر مربع اجباری شده است . بام های سبز ساختمان های آلمان توسط پیمان حفاظت محیط فدرال، قوانین ساختمانی و قانون حفاظت از محیط ایالتی تشویق وتقویت می شوند .
نمونه های استرالیایی کمتر معمول هستند ولی در سال 2007 سازمانی برای ترویج بام های سبز شکل گرفت و این پیشنهاد برای روبرو شدن با تغییرات اقلیمی برنامه ریزی شد.

 

خانه های محافظ زمین دارای بام سبز هستند و هر کسی که تجربه گیاهان بالارونده از داربست را داشته در واقع تجربه ای از ساخت دیوار سبز را دارد . افزایش علاقه به بام ها و دیوار های سبز توسط افزایش دسترسی به تکنولوژی هایی که ساخت آنها را ساده تر و ارزان تر می کند به وجود می آید . دیوار ها و بام های سبز بیشتر در مناطق متراکم شهری برای جبران کمبود منظر سبز موجود، موثر هستند و تکنیک های دیوار سبز به عنوان عامل افزایش زیبایی در خانه ها و حومه ها و برای بهتر کردن اقلیم عمومی و خطر یورش آب می توانند کاربرد داشته باشند.

 

انواع بامهای سبـــز
بامهای سبز می توانند در انواع "متمرکز و فشرده"، "نیمه متمرکز " و "گسترده یا وسیع" بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می باشند، به عنوان بام های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می باشند. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می توانند در لایه بسیار نازکی از "خاک" (اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می شود)، قرار گیرند.
بدین ترتیب بام های متمرکز، محیط کشت ژرف و عمیقی دارند و در دسترس هستند (می توانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند). مثالی از یک بام سبز متمرکز، بامی است که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 ساله ای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.

در مقابل، بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کم عمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می باشد. یک بام سبز گسترده به طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکتMountain Equipment نمونه ای از یک بام سبز گسترده می باشد که در سال 1998 ساخته شده است.

طبقه بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بامهای تخت می باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه های آب بندی و زه کشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می گردد.

 

قسمتهای تشکیل دهنده بام سبز:

 

 

 

 


مزایای بامهای سبز
• تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان – به دلیل قراردادن حیاط و پاسیو
• امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها
• کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (از طریق سرمایش تبخیری) – بویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط
Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
• کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
• افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند.)
• کاهش سیلاب
• تصفیه هوا و کاهش
CO2 هوا
• کاهش و تعدیل شدت صداهایی که تا
dB18 وارد ساختمان می شود و از آن خارج می شود به میزان dB3 یا بیشتر
• افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
• بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم کردن یک فضای سبز زیبا
• بالا بردن طول عمر غشای بام (دو یا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات
UV مضر و صدمات آب و هوایی
• افزایش ارزش ملک

 

معایب بامهای سبز
• برخی پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز به شرح زیر است:
• نیاز به تقویت سازه بامهای موجود برای استقرار بام سبز و وجود این حقیقت که اغلب این بامها برای حضور انسان طراحی نمی شوند.
• در برخی موارد، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کاری دشوار است.
• بامهای سبز همچنین نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول می باشند. بسیاری از بامهای موجود، بدلیل بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای دارابودن بام سبز مناسب نیستند. (در این بین یک دال بتنی در تبدیل به بام سبز بسیار کاراتر از دالهای چوبی یا فلزی است).

 

منابع:

-          سلسله مقالات سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تبریز

-          سایت اینترنتی آرک نویزwww. archnoise.com

-          باشگاه مهندسان ایران http://www.iran-eng.com

-          بام سبز،عاملی جهت توسعه پایدار و کاهش مصرف انرژی در ساختمان ، شمس الله فتاحی،  شاهین حیدری ،علی عمرانی پور

-          سلسله مقالات سازمان پارکها و فضای سبز تهران

-          سایت اینترنتی ویکی پدیا http://www.wikipedia.org

-          سایت اینترنتی مرجع دانش http://www.civilica.com

-         


 

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد